نهمين بخش از گزارش انستيتو تحقيقات استراتژيك لندن، به شرح ويژگي‌هاي تمام 6 رآكتور موجود در ايران مي‌پردازد.

در اين گزارش، هر 4 رآكتور تحقيقاتي ايران شرح داده شده و اذعان شده هيچ‌يك از اين رآكتورهاي تحقيقاتي، تهديدي جدي در زمينه گسترش سلاح‌هاي هسته‌اي نيستند، زيرا بسيار كوچك‌تر از آن هستند كه مقادير كافي از پلوتونيوم توليد كنند، اگرچه رآكتور تحقيقاتي تهران براي تابانيدن اهداف سوخت UO2 براي انجام تجارب و آزمايش‌هاي عمل‌آوري مجدد در مقياس آزمايشگاهي به كار گرفته شده بود.

در اين گزارش آمده است: آمريكا پيش از وقوع انقلاب در ايران حدود 5 كيلوگرم سوخت اورانيوم غني‌شده سطح بالا به اين كشور داد كه تحت نظارت تدابير حفاظتي آژانس بين‌المللي انرژي اتمي در انبار سوخت مصرف‌شده در محل رآكتور تهران نگهداري مي‌شود. اين رآكتور در سال 1993 براي استفاده از سوخت غني‌شده 7/19 درصدي كه با توافق ضمني آمريكا توسط آرژانتين به ايران عرضه شده بود، تغيير وضعيت داد، زيرا سوخت غني‌شده سطح پايين؛ نگراني كمتري درخصوص گسترش سلاح‌هاي هسته‌اي برمي‌انگيزد.

پژوهشگران اين مؤسسه اروپايي همچنين به رآكتور آب سنگين اشاره مي‌كنند. به گفته آنان، رآكتور آب سنگين ايران، سالانه مي‌تواند عملا تنها 11 كيلوگرم پلوتونيوم توليد كند و اين در حالي است كه براي يك سلاح انفجاري ساده، دست‌كم به 6 تا 8 كيلوگرم پلوتونيوم نياز است.
اين مؤسسه در توضيح خود آورده است: ايران در مي 2003 به آژانس بين‌المللي انرژي اتمي اعلام كرد كه قصد دارد يك رآكتور تحقيقاتي متوسط آب سنگين 40 مگاواتي (40 IR) براي استفاده در زمينه تحقيقات و توسعه و نيز توليد ايزوتوپ‌هاي صنعتي و دارويي بسازد. اعلام اين طرح (40 IR) موجب نگراني در گسترش سلاح‌هاي هسته‌اي مي‌شود، زيرا به نظر مي‌رسد، رآكتور مورد نظر براي ساخت، بسيار بزرگ‌تر از هدف اعلام‌شده براي آن است و نيز به اين دليل كه اين نوع رآكتور، مي‌تواند پلوتونيوم تسليحاتي كافي براي تهيه يك يا دو سلاح هسته‌اي در سال توليد كند و همچنين لازم به ذكر است كه 6 تا 8 كيلوگرم پلوتونيوم براي ساخت يك سلاح انفجاري ساده مورد نياز است. چنانچه رآكتور 40ـ IR با تمام ظرفيت و شبانه‌روزي طي يك سال فعاليت كند، بنا بر محاسبات موجود، مي‌تواند سالانه حدود 14 كيلوگرم پلوتونيوم توليد كند. البته توليد واقعي پلوتونيوم كمتر خواهد بود و در چنين وضعي، زمان براي تجديد سوخت و تعمير و نگهداري ايجاد مي‌شود. براي مثال؛ اين رآكتور ضمن فعاليت با 75 درصد از ظرفيت خود، مي‌تواند سالانه حدود 11 كيلوگرم پلوتونيوم توليد كند.

مؤسسه تحقيقات استراتژيك لندن، ضمن بلندپروازانه خواندن توليد 7000 مگاوات برق هسته‌اي تا سال 2012 مي‌گويد: تنها نيروگاه هسته‌اي ايران، نيروگاه هسته‌اي بوشهر با يك رآكتور هزار مگاواتي است كه طبق برنامه‌ريزي انجام‌شده در اواخر سال 2006، فعاليت‌هاي كامل خود را آغاز مي‌كند. رآكتور مزبور، سابقه‌اي پر از تحول و تغييرات دارد. مجتمع نيروگاه هسته‌اي بوشهر كه اساسا در سال 1974 فعاليت خود را آغاز كرد، قرار بود، دو رآكتور آب سبك 1300 مگاواتي را در خود جاي دهد كه توسط يك شركت آلماني به نام «Kraftwerk Union» ساخته شده بودند؛ اما شركت مزبور با وقوع انقلاب در ايران در سال 1979 از همكاري با اين كشور در اين زمينه صرف‌نظر كرد. ساختمان نيروگاه هسته‌اي بوشهر طي ساليان زياد بي‌استفاده ماند و بر اثر بمباران آن ـ طي جنگ ايران و عراق ـ خساراتي به آن وارد شد.

در سال 1995 وزارت انرژي هسته‌اي روسيه موافقت كرد كه يكي از رآكتورهاي بوشهر را تكميل و يك رآكتور آب سبك تحت فشار هزار مگاواتي را كه طرح آن مبتني بر رآكتور روسي مدل 1000ـ VVER بود، در ساختمان اصلي رآكتور نصب كند. به دليل بسياري از تأخيرها كه معلول عوامل فني و سياسي هستند، رآكتور مزبور، قرار است در پايان سال 2005 در جايگاه خود نصب شود، به همين خاطر، منتظر دريافت محموله سوخت اوليه (اورانيوم غني‌شده سطح پايين) است تا آزمايش‌هاي راه‌اندازي انجام شود.

متن كامل را در ستون «گزارش» بخوانيد.